Trẻ chậm nói có kém thông minh và nhận thức chậm không

Để biết trẻ chậm nói có kém thông minh, trước hết cần biết nguyên nhân trẻ chậm nói. Có rất nhiều nguyên nhân làm trẻ chậm nói.

Bất cứ ông bố bà mẹ nào cũng muốn con mình lớn lên khỏe mạnh và thông minh. Vậy mà trong khi các bạn đồng trang lứa đã bi bô tập nói suốt cả ngày thì con mình lại chậm nói.

Điều này khiến cha mẹ rất sốt ruột và lo lắng. Liệu trẻ chậm nói có kém thông minh và nhận thức chậm hơn các bé khác không? Cũng có những thông tin trẻ chậm nói là dấu hiệu của trẻ thông minh, thần đồng.

Vậy thực hư vấn đề này là như thế nào, cha mẹ hãy cùng với Hoa Nhật Vàng đi tìm câu trả lời thỏa đáng trong bài viết này.  

Trẻ chậm nói có kém thông minh không?

Tình trạng trẻ chậm nói rất phổ biến ở nước ta hiện nay, theo thống kê trung bình cứ có 10 trẻ thì sẽ có 1 trẻ có dấu hiệu chậm nói. Những gia đình có trẻ bị chậm nói cha mẹ thường sẽ rất lo lắng và băn khoăn không biết liệu trẻ chậm nói có kém thông minh không. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ không nên quá lo lắng vì khả năng phát triển ngôn ngữ của mỗi trẻ sẽ khác nhau.

Chính vì vậy mà việc biết trẻ biết nói sớm hay muộn không hề có ảnh hưởng tới sự thông minh của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần phải xác định rõ trong trường hợp trẻ được chẩn đoán là chậm phát triển thì trẻ có thể kèm theo các biểu hiện điển hình như chậm biết nói hoặc chậm biết đi.

Đối với trường hợp nếu trẻ chỉ chậm biết nói nhưng vẫn biết bò và biết đi thì không có nghĩa trẻ bị chậm phát triển hoặc kém thông minh mà rất có thể trẻ chỉ làm chậm nói đơn thuần mà thôi.

Trẻ chậm nói không phải là vấn đề nghiêm trọng, vì vậy cha mẹ cũng không nên quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu như trẻ chậm nói xuất hiện những dấu hiệu sau cha mẹ cần đưa trẻ ngay tới cơ sở y tế hoặc phòng khám chuyên khoa uy tín để được thăm khám và điều trị:

• Trẻ không có phản ứng gì hay hành động đáp lại cụ thể nào khi được mọi người gọi tên. Trẻ đã được 18 tháng tuổi nhưng chỉ giao tiếp bằng cử chỉ và không thích nói chuyện.

• Thường xuyên gặp khó khăn trong việc lặp lại từ ngữ khi cha mẹ hay người thân nói. Trẻ không thể tự mình nói ra một câu hay một cụm từ, chỉ bắt chước được hành động và lời nói của cha mẹ mặc dù đã lên 2 tuổi.

• Trẻ không thể nghe và làm theo các chỉ dẫn đơn giản từ cha mẹ hoặc người thân.

Bên cạnh những băn khoăn trên của nhiều bậc cha mẹ thì cũng có nhiều nguồn thông tin cho rằng, việc trẻ chậm nói là dấu hiệu của sự thông minh, thần đồng trong tương lai.

Thực tế, trẻ chậm nói cũng có thể trở thần một thần đồng, thiên tài giống như Einstein nếu trẻ có những dấu hiệu nhận biết sau:

• Khả năng phân tích sự vật, hiện tượng xuất sắc

• Trẻ có sở thích chọn lọc

• Ý chí mạnh mẽ

• Trẻ có khả năng ghi nhớ sớm và nhớ rất lâu thông tin hay sự vật, hiện tượng gì đó.

• Chậm trễ trong việc đi vệ sinh

Những biện pháp can thiệp, hỗ trợ trẻ chậm nói

1. Không bắt chước ngôn ngữ của trẻ

Trẻ chậm nói đa phần đều phát âm sai cách không được chuẩn, thậm chí một số trẻ còn nói ngọng. Chính vì vậy, nguyên tắc đầu tiên mà cha mẹ cần ghi nhớ và áp dụng đó là không được bắt chước cách nói của trẻ, bởi vì điều này sẽ khiến cho trẻ hình thành thói quen khó sửa, lâu dần sẽ khiến trẻ nói sai và nói ngọng nhiều hơn.

Bất kể khi nào trong lúc giao tiếp với con, cha mẹ cũng nên nói chuyện một cách rõ ràng, mạch lạc để các con dễ hiểu và hãy kiên nhẫn sửa từng từ cho con nếu con đọc ngọng hay phát âm chưa chuẩn.

2. Giao tiếp với trẻ ở vị trí ngang tầm mắt

Trong quá trình giao tiếp, cha mẹ hãy gọi tên trẻ, đồng thời yêu cầu trẻ nhìn bằng mắt. Điều này sẽ giúp gây sự chú ý của trẻ và tăng tương tác mắt, cũng như tạo chiều sâu trong quá trình giao tiếp hay sự tập trung của trẻ vào cuộc giao tiếp. 

Ngoài ra, cha mẹ thường xuyên thể hiện hoạt động này sẽ giúp trẻ ghi nhớ lâu và sâu hơn được hoạt động giao tiếp. Từ đó có thể tạo ra những phản ứng tích cực cho trẻ trong khi giao tiếp. Một số nguyên tắc áp dụng cho trẻ chậm nói đó là:

• Dạy trẻ chậm nói học nói từng âm cho đến khi trẻ học được thì bắt đầu chuyển sang âm mới và hãy bắt đầu bằng những nguyên âm, sau đó mới sang đến các phụ âm.

• Khi giao tiếp với trẻ hãy thực hiện theo nguyên tắc 2/1/2. Nguyên tắc này có nghĩa là ngắt câu chậm và theo nhịp như 2/1/2 ví dụ như: Lấy/cho mẹ/cái/thìa. Hoạt động này sẽ giúp cho trẻ hiểu được yêu cầu một cách dễ dàng và có phản ứng tốt hơn trong quá trình giao tiếp cũng như thực hiện yêu cầu mà không cảm thấy chán nản hay mất hứng thú.

3. Sử dụng đồ chơi dạy trẻ chậm nói

Sử dụng đồ chơi để làm công cụ dạy cho trẻ chậm biết nói bằng cách mua cho trẻ những món đồ chơi như các con thú, hay các con vật dưới nước hoặc những chủ đề mà trẻ yêu thích. Cha mẹ có thể vừa chơi cùng trẻ, đồng thời chỉ vào các con thú, sau đó đọc tên chúng lên, từ đó giúp cho trẻ kết nối được với ngôn ngữ nhanh hơn, vừa có thể ghi nhớ hình dáng con vật và cách gọi tên của chúng. Đây chính là cách dạy trẻ chậm nói tại nhà đơn giản nhất mà mang lại hiệu quả cao được các chuyên gia đánh giá cao.

4. Dùng thẻ học kích thích khả năng ở trẻ chậm nói

Mẹ có thể sử dụng thẻ học gồm có các loại quả, các con vật, các loại hoa,... vừa chỉ tay và đọc to cho trẻ nghe, rồi dạy trẻ nói các từ đơn ví dụ như: gà, cá, cây cối, quả, nhà,... Cách học này sẽ giúp kích thích và giúp trẻ hứng thú hơn bởi vì thẻ học có nhiều màu sắc bắt mắt lại đa dạng với nhiều chủ đề khác nhau.

5. Để trẻ tự mình xử lý thông tin

Khi cha mẹ đưa ra yêu cầu đối với trẻ  thì cần cho trẻ có một khoảng thời gian để xử lý thông tin. Hãy kiên trì chờ đợi phản ứng của trẻ trong thời gian khoảng 5-10 giây, nếu trẻ không thực hiện được, hãy làm mẫu giúp trẻ. Lặp lại nhiều lần như vậy trong những tình huống và các trường hợp khác nhau để trẻ ghi nhớ và có thể tự xử lý được nếu như gặp tình huống đó vào những lần sau.

7. Nên cho trẻ chậm nói đi lớp, nhà trẻ

Ở lớp học, trẻ phải tự lực nhiều thứ chẳng hạn như tự ăn, tự uống, tự đòi đi vệ sinh và trẻ bắt buộc phải sử dụng ngôn ngữ để hòa nhập với các bạn cùng lớp. Khi đó, chứng chậm nói ở trẻ sẽ dần dần được cải thiện.

8. Tuyệt đối không cho trẻ sử dụng thiết bị điện tử

Tuyệt đối không cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử như tivi, iPad, điện thoại,... Bởi vì đây chính là nguyên nhân làm hạn chế khả năng giao tiếp của trẻ, làm cho trẻ bị chậm nói. Đây cũng là nguyên nhân mà khá nhiều bậc cha mẹ mắc phải khi quá bận rộn mà không có nhiều thời gian dành cho con.

9. Dành thời gian trò chuyện với trẻ nhiều hơn

Cách đơn giản nhất để giúp trẻ chậm nói cải thiện khả năng nói đó là trò chuyện với trẻ nhiều hơn hoặc đọc truyện cho trẻ nghe. Cha mẹ hãy cố gắng dành thời gian để chơi đồ chơi cùng trẻ, tranh thủ cho trẻ tìm hiểu những điều mới lạ xung quanh hay về những thứ mà trẻ yêu thích, thấy hứng thú. Bởi vì làm như vậy sẽ giúp trẻ học được kỹ năng giao tiếp và hạn chế được tình trạng chậm nói ở trẻ cũng như tăng khả năng ưa khám phá và tìm tòi ở trẻ.

Tóm lại, trẻ chậm nói là một tình trạng khá phổ biến nên các bậc cha mẹ không cần quá lo lắng. Việc trẻ biết nói sớm hay muộn không hề có ảnh hưởng tới sự thông minh của trẻ nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như tự kỷ, hội chứng Einstein,... Vì vậy, khi thấy trẻ có biểu hiện chậm biết nói thì cha mẹ hãy đưa trẻ tới cơ sở y tế, phòng khám chuyên khoa để được thăm khám và được tư vấn biện pháp can thiệp sao cho phù hợp.