Cha mẹ cần làm gì khi thấy con mình có dấu hiệu chậm nói

Trẻ chậm nói phải làm sao? Đây là câu hỏi chung của rất nhiều bậc cha mẹ có con bị chậm nói. Khi thấy con mình có dấu hiệu chậm nói, một số cha mẹ liền sốt sắng đưa con đi khám nhưng cũng không ít cha mẹ cho rằng trẻ chậm nói là chuyện bình thường vì cũng đã từng thấy nhiều trường hợp trẻ chậm nói nhưng vẫn phát triển bình thường sau một thời gian.

Vậy phải làm thế nào mới tốt khi thấy con có dấu hiệu chậm nói? Cùng Trung tâm Giáo dục trẻ đặc biệt Hoa Nhật Vàng tìm hiểu ngay trong bài viết này.

Trẻ chậm nói có phải tự kỷ không?

“Liệu con chậm nói có bị tự kỷ không?” là một trong những nỗi lo lắng hay gặp của nhiều bậc cha mẹ khi thấy con mình có dấu hiệu chậm nói. Việc cha mẹ lo lắng là một dễ hiểu bởi việc chậm nói là một trong những dấu hiệu điển hình của chứng tự kỷ.

Tuy nhiên, ngoài tự kỷ, chậm nói cũng có thể là dấu hiệu của các khuyết tật phát triển khác, chẳng như: rối loạn ngôn ngữ, thiểu năng trí tuệ hay mất thính giác… Hoặc đơn giản hơn, chậm nói có thể chỉ là do trẻ phát triển chậm, sau một khoảng thời gian trẻ sẽ phát triển bình thường.

Ngoài ra, trẻ chậm nói không phải là dấu hiệu duy nhất để xác định trẻ có mắc chứng tự kỷ hay không. Một đứa trẻ được xác định là bị tự kỷ chỉ khi có đủ 3 biểu hiện sau đây: giảm tương tác xã hội, giảm khả năng giao tiếp ngôn ngữ và có những hành vi bất thường. 

Nhìn chung, điểm phân biệt rõ nét nhất của hội chứng tự kỷ là ngoài hạn chế về mặt giao tiếp, trẻ còn hạn chế về biểu hiện cảm xúc tương tác như tránh việc giao tiếp bằng mắt, không chơi đùa với các bạn đồng trang lứa,...

Cha mẹ nên  làm gì khi thấy trẻ có dấu hiệu chậm nói?

Chậm nói ở trẻ nếu không can thiệp kịp thời sẽ khiến trẻ chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, thậm chí dễ bỏ qua các bệnh lý đi kèm. Chính bởi vậy, các bậc cha mẹ cần nắm rõ trẻ bị chậm nói thì cần phải làm sao để sớm giúp trẻ phát triển bình thường như bao bạn bè cùng lứa tuổi.

1. Cho trẻ đi khám để xác định được nguyên nhân chậm nói

Cách tốt nhất khi cha mẹ thấy con mình có dấu hiệu chậm nói là đưa trẻ đến các cơ sở y tế, phòng khám chuyên khoa uy tín để các bác sĩ, chuyên gia thăm khams cẩn thận. Bác sĩ sẽ kiểm tra khả năng nói và ngôn ngữ của trẻ thông qua những bài kiểm tra chuyên môn để đánh giá về tình trạng của trẻ:

• Trẻ có thể hiểu được những gì? (khả năng tiếp thu ngôn ngữ)

• Trẻ có khả năng diễn đạt ngôn ngữ không?

• Trẻ có những biểu hiện, cử chỉ như chỉ trỏ, lắc đầu... không?

• Khả năng phát âm của trẻ: nói rõ ràng hay ngọng,...

• Kiểm tra tình trạng răng miệng của trẻ (mũi, miệng, lưỡi, vòm miệng...)

Sau khi xác định được nguyên nhân thì việc can thiệp, điều trị cho trẻ sẽ được các bác sĩ xem xét, tư vấn những phương pháp phù hợp với tình trạng trẻ. Thông thường, nếu trẻ chậm nói do khiếm khuyết cơ thể thì cha mẹ cần tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Nếu nguyên nhân khiến trẻ chậm nói là do các vấn đề về tâm lý thì cha mẹ cần cải thiện cách thức giao tiếp hằng ngày của mình với trẻ.

2. Dành thời gian để dạy trẻ nói hàng ngày

Cha mẹ cần có sự điều chỉnh cách giao tiếp và thời lượng giao tiếp mỗi ngày với con thông qua một số cách sau:

• Đối với những trẻ mới bắt đầu tập nói, ban đầu cha mẹ nên dạy trẻ những âm thanh đơn giản, quen thuộc như bố, mẹ... để trẻ có thể bắt chước theo. Cha mẹ cũng có thể vừa nói vừa kết hợp với hành động để giúp trẻ mở rộng vốn từ, biết gắn kết các từ và đồ vật lại với nhau. Nghĩa là khi cha mẹ nói về cái gì thì sẽ chỉ tay cho trẻ thấy thứ đó, tăng cường khả năng giao tiếp bằng mắt với trẻ.

• Đọc sách cho trẻ chậm nói nghe cũng là một ý tưởng tuyệt vời. Cha mẹ hãy tìm những loại sách, truyện có hình ảnh sinh động và màu sắc tươi vui phù hợp với lứa tuổi của trẻ hoặc có thể lựa chọn những chủ đề mà trẻ cảm thấy thích thú để trẻ có sự hứng khởi, tập trung nhất đinh khi nghe cha mẹ kể chuyện.

• Bên cạnh đó, cha mẹ cần chú ý vào việc gọi tên chính xác, ngắn gọn mọi thứ xung quanh để phù hợp với nhận thức và trí nhớ của trẻ.

• Ngoài ra, cha mẹ hãy cố gắng thường xuyên thay đổi vật dụng, môi trường tập nói để tạo hứng thú tương tác cho trẻ.

• Hạn chế khoảng thời gian trẻ xem tivi bởi khi xem tivi quá nhiều, trẻ thường không giao tiếp nên nếu có thể khi trẻ xem tivi, cha mẹ nên cùng xem với trẻ, đồng thời cùng bình luận về các tình tiết, nhân vật, hội thoại để giúp trẻ xây dựng phản xạ ngôn ngữ, cải thiện khả năng giao tiếp của trẻ.

3. Cho trẻ chậm nói giao lưu với bạn bè để kích thích nhu cầu giao tiếp

Ngoài việc dạy trẻ nói mỗi ngày, cha mẹ hãy khuyến khích, động viên trẻ tham gia các trò chơi, giao lưu với các bạn cùng trang lứa để kích thích nhu cầu giao tiếp, giúp trẻ dễ nói hơn.

Cha mẹ có thể cho trẻ đi nhà trẻ, khuyến khích trẻ chơi chung với các bạn ở gần nhà hoặc tổ chức các buổi dã ngoại để trẻ có nhiều cơ hội kết bạn hơn. Khi trẻ chậm nói được tiếp xúc nhiều với những đứa trẻ cùng tuổi, chúng sẽ trở nên tự tin, nhanh nhẹn và có nhiều cơ hội để phát triển ngôn ngữ.

Hy vọng với những chia sẻ trên của Hoa Nhật Vàng, cha mẹ đã có thêm kiến thức, không còn cảm thấy bối rối khi thấy con mình có dấu hiệu chậm nói - điều mà không cha mẹ nào mong muốn. Đừng quên theo dõi website của Hoa Nhật Vàng để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.